Độc đáo hình ảnh tướng bà trong môn cờ người tại lễ hội làng Giang Xá (Hoài Đức, Hà Nội)

Sáng ngày 21/2, huyện Hoài Đức (Hà Nội) tổ chức Lễ kỷ niệm 1.480 năm vua Lý Nam Đế lên ngôi Hoàng Đế và thành lập nước Vạn Xuân và khai hội Giang Xá Xuân Giáp Thìn 2024.

Nguồn gốc lễ hội Giang Xá

Đến dự Lễ dâng hương tại đình, đền làng Giang Xá có ông Nguyễn Văn Phong, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội; Trung tướng Nguyễn Hải Trung, Giám đốc Công an Thành phố Hà Nội; Ủy viên TƯ Đảng, Trung tướng Nguyễn Doãn Anh, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam và nhiều người dân ở làng Giang Xá.

Tại lễ khai hội đình Giang Xá, các đại biểu đã thực hiện nghi thức dâng hương, tưởng nhớ, tri ân công lao to lớn của Hoàng đế Lý Nam Đế, người đã nối tiếp truyền thống 18 thế hệ Hùng Vương dựng nước và giữ nước.

Ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch UBND thị trấn Trạm Trôi (huyện Hoài Đức, Hà Nội) cho biết, sự kiện hội làng Giang Xá, lễ kỷ niệm 1.480 năm Lý Nam Đế lên ngôi Hoàng đế và thành lập nước Vạn Xuân được tổ chức nhằm tưởng nhớ, tri ân công đức của Lý Nam Đế và khai sinh nhà nước Vạn Xuân độc lập.

Theo sử sách, Lý Bí sinh ra ở thôn Cổ Pháp (nay thuộc phường Tiên Phong, thành phố Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên). Cha mẹ mất sớm, ông được pháp tổ thiền sư đưa về nuôi dưỡng và tu tập tại chùa Linh Bảo (tức chùa Giang Xá, huyện Hoài Đức). Lý Bí lớn lên có tài văn võ song toàn, lại có chí lớn, ông căm ghét chế độ đô hộ nhà Lương, bất mãn với sự tham lam tàn bạo của Tiêu Tư nên đã ngầm chiêu mộ quân sĩ để khởi nghĩa chống giặc nhà Lương...

Sau khi đánh dẹp được quân Lương và Lâm Ấp, tháng Giêng năm Giáp Tý (năm 544) Lý Bí lên ngôi Hoàng đế xưng là Nam Việt Đế, đặt tên nước là Vạn Xuân, lấy niên hiệu là Thiên Đức, dựng điện Vạn Thọ làm nơi hội triều.

Việc xưng Đế hiệu, đặt Quốc hiệu là sự thể hiện ý chí độc lập, bản lĩnh kiên cường, thể hiện rõ nét ý thức trưởng thành của dân tộc. Ông lên ngôi Hoàng đế - vị Hoàng đế đầu tiên trong lịch sử các triều đại quân chủ Việt Nam, với vị thế sánh ngang các Hoàng đế Trung Hoa.

Lý Nam Đế lên ngôi được 4 năm (544 - 548). Sau nhiều trận giao tranh với kẻ thù không giành được thắng lợi, nên lui về động Khuất Lão dưỡng bệnh và qua đời ở đây. Nhân dân địa phương đã tổ chức an táng, xây lăng mộ và đền thờ Ngài. Khu lăng mộ và đền thờ toạ lạc tại xã Văn Lương (nay thuộc xã Vạn Xuân, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ).

Từ nhiều năm qua, 3 địa phương: Phường Tiên Phong - Thành phố Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên (nơi sinh của Ngài), làng Giang Xá - huyện Hoài Đức, TP. Hà Nội (quê hương thứ hai và cũng là nơi Ngài phất cờ khởi nghĩa) và xã Văn Lương - huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ (nơi an táng Ngài) luôn liên hệ mật thiết với nhau...

Đáng chú ý, trong suốt tiến trình của cuộc khởi nghĩa, huyện Hoài Đức vinh dự và tự hào là quê hương thứ hai gắn liền với tên tuổi và công lao của Lý Nam Đế.

Đã thành truyền thống, hằng năm nhân dân làng Giang Xá tổ chức 4 ngày lễ tại di tích đình - đền trong đó: Lễ hội được tổ chức vào ngày 12 tháng Giêng là ngày Lý Bí lên ngôi Hoàng Đế, thành lập nhà nước Vạn Xuân; lễ trong ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch là ngày Ngài xuất quân ra trận; lễ trọng ngày mùng 2 tháng 5 âm lịch là ngày huý nhật và ngày 12 tháng 9 âm lịch là nhớ ngày sinh của Ngài.

Người dân phấn khởi, háo hức dự lễ hội truyền thống

Ghi nhận của phóng viên Dân Việt, ngay từ sáng sớm 21/2, nhiều người dân làng Giang Xá đã có mặt tại đình làng. Ai cũng phấn khởi, háo hức trước sự kiện quan trọng của làng.

Ông Trần Đình Bắc cũng như nhiều người dân làng Giang Xá khác đã có mặt tại đình làng từ sáng sớm. Ông Bắc cho biết, để tưởng nhớ công ơn của Lý Nam Đế, dân làng Giang Xá đã xây dựng ngôi đền Sinh Từ ngay trên mảnh đất quê hương Giang Xá. Năm 1989, cụm di tích Đền - Đình Giang Xá đã được Nhà nước xếp hạng Di tích lịch sử Văn hóa cấp quốc gia.

"Đây là một dịp quan trọng để tất cả thành viên trong làng có thể đoàn kết, gặp gỡ và tạo dựng mối quan hệ tốt đẹp với nhau. Lễ hội làng tạo ra một không gian để người dân trong làng gặp gỡ, trò chuyện, chia sẻ và tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ", ông Bắc chia sẻ.

Bà Nguyễn Thị Lý (thôn Cựu Quán, xã Đức Thượng, huyện Hoài Đức) cũng không giấu nổi sự hân hoan, phấn khởi khi hòa nhịp vào dòng người tham gia lễ hội tại đây.

Bà Lý nói: "Lễ hội làng được tổ chức chính là cơ hội để người dân tôn vinh và bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của làng. Qua các hoạt động như hội cờ người, tổ tôm, văn nghệ, trò chơi dân gian, người dân có thể thể hiện và truyền bá những nét đẹp văn hóa truyền thống cho thế hệ sau không chỉ đối với làng mà còn những vùng lân cận".