Cao tốc: Bên ni, bên nớ...

Trách nhiệm các tập thể, cá nhân liên quan trong việc để “rất chậm tiến độ” 2 dự án trọng điểm quốc gia đoạn qua địa bàn Đồng Nai đã được chính thức đặt ra.

Tin vui là 19,5 km dự án cao tốc Biên Hoà - Vũng Tàu đoạn qua địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã thành hình và dự kiến sẽ hoàn thành trước kết hoạch 3 tháng. Còn tin buồn là chưa biết bao giờ cao tốc này mới có thể sử dụng khi đoạn tuyến thuộc địa phận Đồng Nai vẫn um tùm là rừng núi, đồng ruộng.

Để có 19,5km cao tốc này đúng tiến độ, Bà Rịa - Vũng Tàu đã phải tiến hành thu hồi 137,52ha đất của 1.215 hộ dân, tổ chức. Hơn 2.719 tỷ đồng bồi thường giải phóng mặt bằng đã được chi trả. Và tổng diện tích mà các hộ dân đã ký biên bản ban giao mặt bằng là 135/137ha, đạt tới 98%.

Và, với đà triển khai này, Ban Quản lý dự án đang lạc quan nói đến việc 19,5 km đoạn Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ hoàn thành sớm, trước kế hoạch 3 tháng.

Nhưng bao giờ cao tốc Biên Hoà - VũngTàu được đưa vào sử dụng thì lại rất… hên xui.

Những bức ảnh fly cam cho thấy, dù bên cao tốc đã thành hình, đã sắp xong, đã “đẹp như tranh” thì “bên nớ” vẫn um tùm rừng núi, đồng ruộng.

Nghị quyết 90 đặt ra yêu cầu phải bàn giao 70% mặt bằng trước ngày 30/6/2023 và toàn bộ mặt bằng trước 31/12/2023 để dự án Biên Hoà - Vũng Tàu cơ bản hoàn thành năm 2025, đưa vào khai thác đồng bộ năm 2026.

Thực tế, dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đã khởi công từ ngày 18/6/2023. Tuy nhiên đến nay các dự án thành phần trên địa bàn tỉnh Đồng Nai vẫn chưa thể triển khai thi công đồng thời.

Đồng Nai đang bàn giao mặt bằng với tốc độ của một con rùa. Cho đến ngày 5/3/2024, Đồng Nai mới bàn giao được 6,2% diện tích mặt bằng cho dự án Vành đai 3 TP.HCM và 18% cho dự án đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu.

Mặt bằng bàn giao quá ít, diện tích bàn giao chủ yếu là đất giao thông, sông suối nằm rải rác chỗ này một ít, chỗ kia một ít nên cũng không thể triển khai thi công đồng loạt.

Và nguyên nhân rất “trời ơi”, là vì chưa thể xác định được chủ sử dụng đất.

Đất đai, trên có Luật, dưới có địa chính, hàng năm phân loại, căng dây kiểm đếm... mà giờ nói không xác định được chủ sử dụng... Nó cắc cớ đến hoang đường, vô lý đến không chấp nhận được. Và nó cũng cho thấy sự thật về quản lý tài nguyên ở địa phương cũng như tinh thần trách nhiệm của cán bộ.

Giải phóng mặt bằng là khâu đầu tiên, là then chốt của then chốt quyết định tới tiến bộ của toàn dự án.

Tháng 9/2022, tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng cũng đã nhắc tới việc “Quốc hội cho phép áp dụng cơ chế thí điểm tách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bàng thành dự án độc lập với một số dự án lớn” như là một chìa khoá giải quyết những khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng. 

Thủ tướng cũng yêu cầu đề cao kỷ luật, kỷ cương hành chính, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, chậm tiến độ... làm việc nào dứt điểm việc đó, tránh chia cắt, dàn trải, manh mún, kéo dài...

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đang rất quyết tâm để “tới 2025 phải đạt 3.000 km cao tốc”, và tìm mọi cách, tạo mọi điều kiện để địa phương tháo gỡ những khó khăn.

Bộ GTVT cũng vậy. Liên tục có các văn bản đề nghị đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng.

Gần nhất, hôm 5/3, trong buổi giám sát việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia tại Đồng Nai, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Trưởng đoàn giám sát đã đề nghị Đồng Nai làm rõ trách nhiệm các tập thể, cá nhân liên quan trong việc để “rất chậm tiến độ” 2 dự án trọng điểm quốc gia Vành đai 3 TP.HCM và cao tốc Biên Hòa-Vũng Tàu, đoạn qua địa bàn tỉnh.

Có lẽ, đã đến lúc hỏi thăm đến những cái ghế. Bởi mục tiêu 3.000 km cao tốc làm sao mà đạt được nếu vẫn tồn tại những “nút thắt giải phóng mặt bằng” trên chính những dự án cao tốc !?!