Biến chủng Omicron nguy hiểm, học sinh Hà Nội có nên đi học lại?

Nhiều ngày qua, Hà Nội liên tục ghi nhận số ca nhiễm Covid-19 tăng mạnh. Những ngày sau liên tục phá vỡ "kỷ lục" trước đó. Trước tình dịch bệnh đang có dấu hiệu diễn biến phức tạp, PV Dân Việt đã có cuộc trao đổi với GS.TS Nguyễn Anh Trí, Anh hùng lao động, Đại biểu Quốc hội khóa XV, Chủ tịch Hội Huyết học - Truyền máu Việt Nam.

Thưa GS, ông đánh giá tình hình dịch Covid-19 ở Hà Nội hiện tại như thế nào, mối quan ngại lớn là gì?

- Dịch Covid-19 hiện tại ở Việt Nam chúng ta nói chung những ngày vừa qua đang có xu hướng tăng với tốc độ rất mạnh đặc biệt tại các thành phố lớn, vùng Tây Nam Bộ… Tôi được biết cả nước hiện chỉ có duy nhất 2 tỉnh, thành phố không có ca lây nhiễm thứ phát trên địa bàn trong 14 ngày qua là Bắc Kạn, Lai Châu.

Đặc biệt, trong đó thành phố Hà Nội có tốc độ tăng ca bệnh nhiễm rất nhanh. Ngày 2/12, theo số liệu từ CDC Hà Nội ghi nhận 509 ca. Số liệu này đã khiến không ít người cảm thấy lo lắng xen lẫn lo ngại dịch bệnh Covid-19 tại thủ đô diễn biến phức tạp. Đến ngày 3/12, số ca nhiễm tăng lên 542 trường hợp và tiếp tục vượt lên 628 ca vào tối ngày 4/12.

Như vậy chúng ta hình dung F0 tựu chung có ở khắp nơi. Bên cạnh đó biến chủng Delta vẫn đang tiếp tục phát huy tính nguy hại, nặng nề của nó. Ngoài ra, biến chủng mới Omicron đã xuất hiện tại một số nước chuẩn bị tràn vào Việt Nam. 

Trong khu vực Đông Nam Á, Singapore và Malaysia đã ghi nhận những trường hợp đầu tiên mắc Covid-19 mang biến thể Omicron, thực sự rất đáng quan ngại. Với Nghị quyết 128 của Chính phủ, chúng ta tuyệt đối không được chủ quan, cần nghiêm túc tuân thủ thực hiện chống dịch. Bên cạnh đó phải có thái độ hết sức bình tĩnh, chủ động, hiệu quả để chống dịch.

Dưới góc độ một nhà khoa học, trước biến chủng Omicron, GS có thể đưa ra dự báo dịch Covid-19 sẽ diễn biến như thế nào tại Hà Nội trong thời gian tới?

- Tôi cho rằng, dịch Covid-19 sẽ còn phát triển thêm và rất mạnh nữa. Điều này thể hiện ở việc F1 và đặc biệt cả F0 tăng lên hơn hiện tại nhiều, khả năng ngăn chặn, đẩy lùi dịch xuống thấp rất khó. Thế nhưng chúng ta phải biết để đừng hoảng loạn, phải biết để tổ chức chống dịch thật tốt. 

Thời gian qua, không chỉ Hà Nội mà các địa phương thực hiện theo Nghị quyết 128 của Chính phủ. Chuyển hướng chiến lược phòng, chống dịch sang "thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19". Doanh nghiệp, cơ quan đoàn thể… làm việc, người dân tham gia giao thông, không phong toả cách ly diện rộng như trước nên khả năng lây lan dịch càng mạnh hơn. 

Hiện biến chủng Omicron đã xuất hiện tại hơn 20 quốc gia trên thế giới. Nếu biến chủng này mà vào Việt Nam nữa sẽ có những diễn biến rất đặc biệt. Cho đến ngày hôm nay, các nhà khoa học nhận ra một điều biến chủng mới Omicron lan rất nhanh nhưng người bị nhiễm diễn biến rất nhẹ. Đặc biệt nữa, tỉ lệ tử vong rất thấp. 

Qua thông tin tôi nắm rất rõ cho đến thời điểm ngày 4/12 cả thế giới chưa có bất kỳ một ai tử vong do nhiễm biến thể mới Omicron. Tôi cho rằng đây là thông tin rất đáng mừng. Biết đâu chính đây là cơ hội mà virus đã được giảm độc lực một cách tự nhiên. Khi nhiễm vào cơ thể, người sinh ra kháng thể tự nhiên sẽ tốt hơn nhiều so với kháng thể do tiêm vaccine một cách chủ động. Đây là những kháng thể đa giá chống được biến thể virus mới mà tới đây có thể xuất hiện.

Bên cạnh biến chủng Delta rất đáng quan ngại, hoành hành dữ dội thì biến chủng mới Omicron có thể xuất hiện. Hiện nay còn sớm để kết luận nhưng thông tin ban đầu của Tổ chức Y tế thế giới và các nhà dịch tễ học thế giới thông tin đang mang lại niềm hy vọng và chúng ta cần theo dõi thêm. Vậy, không nên hoảng loạn nhưng cũng không được chủ quan mà cần hết sức bình tĩnh chống lại dịch Covid-19 với biến chủng Omicron và các biến chủng mới (có thể) khác.

Theo ông, Hà Nội nên làm gì để phòng chống dịch Covid-19 một cách hiệu quả trong bối cảnh dịch diễn biến phức tạp như hiện nay?

- Trước tình hình diễn biến dịch như hiện nay, chúng ta không được chủ quan. Tôi cho rằng vấn đề quan trọng nhất đó là liều "vaccine ý thức" mà cả xã hội ai cũng có và cũng cần để chống dịch. Chính do vậy, mọi người phải sử dụng triệt để. Vấn đề này tôi từng phát biểu ý kiến trong cuộc họp Quốc hội vừa qua. Phải thực hiện 5K chuẩn mực, chống dịch phải hết sức quyết liệt. Việc khai báo y tế cũng rất quan trọng.

Cùng với đó, Hà Nội cần tiếp tục đẩy mạnh thần tốc lấy mẫu xét nghiệm để truy vết, bóc tách F0 khỏi cộng đồng, phải khoanh vùng cách ly hẹp nhất có thể, đẩy mạnh tiêm chủng vaccine. Phải tiêm chủng cho hết, đủ liều. Vừa qua tìm hiểu đâu đó tại một số tỉnh thành người chưa tiêm vaccine ngừa Covid-19 còn rất nhiều. Có lẽ thành phố cần đánh giá lại chuẩn xác, tôi cho rằng phải tiến hành nhanh.

Ngoài ra, chú ý tìm kiếm nguồn vaccine tốt, chuẩn của quốc tế để đẩy mạnh tiêm cho trẻ nhỏ. Thêm nữa, tìm vaccine phù hợp với biến thể mới. Hết sức chú ý tiêm vaccine đầy đủ cho những người làm công việc phục vụ. 

Hà Nội cũng cần theo dõi, quản lý, điều trị những người F1, đặc biệt F0. Đừng để F0 diễn biến nặng, nếu nặng đừng tử vong. Qua theo dõi tình hình dịch Covid-19, tôi đánh giá thời gian qua ca nhiễm Covid-19 nhiều nhưng người diễn biến nặng không nhiều so với đợt dịch 4 vừa qua. Tỉ lệ tử vong có dấu hiệu giảm xuống rõ rệt. Qua theo dõi có khoảng 70-80% bệnh nhân F0 không có triệu chứng. Với những trường hợp thể nhẹ chỉ như bệnh cúm mùa thông thường vì thế chúng ta không nên hoảng loạn. 

Tôi cho rằng định hướng của Thủ tướng Chính phủ rất đúng đắn đó là công cuộc chuẩn bị thuốc, oxy… phải có sẵn và phải phổ biến những phác đồ đơn giản nhất nhưng hiệu quả nhất, dễ dùng nhất cho nhân dân để người dân tự sử dụng. Ngoài ra, Hà Nội cần khuyến khích người dân nếu thấy có triệu chứng nghi ngờ ho sốt, đau rát họng… phải chủ động đi xét nghiệm.

Cần phải triệt để và thực hiện theo Nghị quyết 128 để tiếp tục duy trì, đảm bảo sản xuất, an sinh xã hội... Một số loại hình hàng quán như quán cà phê, karaoke… có thể tạm ngừng trong giai đoạn này vì đó là môi trường tốt để lây lan dịch Covid-19. Nếu tập thể dục mọi người nên thực hiện nghiêm túc việc đảm bảo giãn cách. 

Một điều đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của phụ huynh, học sinh Hà Nội đó là việc nên hay không việc quay trở lại trường, GS có quan điểm gì?

- Hà Nội cần phải cho học sinh đi học càng sớm càng tốt nhưng phải thật an toàn. Nhu cầu đi học của học sinh rất chính đáng từ mẫu giáo cho đến sinh viên đại học. Học trực tuyến sinh viên đại học còn tạm ý thức được. Học sinh các cấp không thể học trực tuyến mãi được. Học trực tuyến quá lâu sẽ rất ảnh hưởng và có hại cho học sinh.

Tuy nhiên, việc tổ chức cho học sinh đi học trở lại sao cho an toàn cần phải chú ý cụ thể một số điểm sau:

Thứ nhất, an toàn phải được thực hiện từ gia đình, đến trên đường đi và tại lớp học chứ không phải duy nhất tại lớp, trường. Trong 3 giai đoạn an toàn đó thì cần thực hiện tốt nhất ngay tại từng gia đình, đây cũng là điều quan trọng bậc nhất.

Thứ 2, tại trường có mấy việc cần làm đó là thực hiện 5K nghiêm, khoanh vùng nơi học sinh vui chơi để hạn chế tiếp xúc các lớp khác nhau. Nếu được trường vẫn nên tổ chức 3 tại chỗ cho học sinh: ăn, ngủ, học ngay tại lớp đặc biệt cả các học sinh có hoàn cảnh khó khăn, gia đình nghèo… nhà trường nên tổ chức. 

Thứ 3, đề nghị tổ chức mạng lưới y tế ở các trường cho thật tốt để thường xuyên theo dõi sức khoẻ cho học sinh không chỉ đo nhiệt độ mà xét nghiệm đúng, chuẩn.

Xin trân trọng cảm ơn GS Nguyễn Anh Trí!