Bánh tráng Túy Loan có gì ngon mà tồn tại cả 500 năm lúc nào cũng hàng vội không kịp đi giao?

Bánh tráng Túy Loan: Nghề cha truyền con nối đắt hàng

Túy Loan là một làng cổ hình thành cách đây hơn 500 năm, thuộc xã Hòa Phong, nằm nép mình bên dòng sông Túy Loan thơ mộng. Nơi đây không chỉ nổi tiếng bởi những địa danh lịch sử, mà còn ghi dấu ấn trong lòng du khách thập phương qua các món ăn đặc sản, trong đó nổi tiếng nhất là bánh tráng Túy Loan.

Thời gian qua, dù ảnh hưởng dịch Covid-19 nhưng các lò sản xuất bánh tráng truyền thống ở Túy Loan vẫn hoạt động sôi động, nhất là các tháng cuối năm - bởi đây là mùa sản xuất chính trong năm của bà con làng bánh.

Hơn nửa đời người quạt bếp than hồng gắn bó với nghề tráng bánh, bà Đặng Thị Túy Phong (83 tuổi, trú thôn Túy Loan Đông 2, xã Hòa Phong) tâm sự: "Chiếc bánh tráng mộc mạc gắn liền với đời sống và văn hóa của người làng từ xa xưa, là món ăn không thể thiếu trên bàn thờ gia tiên những dịp cúng lễ tết. Cứ đến tháng 11 âm lịch, người làng Túy Loan lại tất bật thổi lửa tráng bánh, làm ra những chiếc bánh tráng mang đậm hương vị quê nhà".

Trung bình mỗi ngày, cơ sở sản xuất bánh tráng của bà Phong làm ra 200 chiếc bánh từ 2 ang gạo. Để có nguyên liệu tráng bánh vào sáng sớm, thì từ chiều tối hôm trước bà đã ngâm gạo, vuốt sạch, làm gia vị. Vào dịp cận tết, bà Phong tráng lên 3-4 ang gạo và thuê thêm người phụ nhưng lắm khi vẫn không đủ hàng để giao.

Bà Phong cho biết, ở làng Túy Loan có nhiều người làm nghề tráng bánh, nhưng chỉ có vài hộ là sản xuất thường xuyên với số lượng lớn. Điều đặc biệt của bánh tráng Túy Loan là bánh tuyệt đối không phơi nắng, bánh tươi từ lò ra được xông khô đều trên vỉ than hồng. Chính vì vậy mà bánh tráng Túy Loan có độ giòn và xốp hơn bánh phơi nắng, giữ được độ cay nồng nhẹ của gừng tỏi, vị béo của mè hòa quyện với bột gạo tạo nên hương vị bùi bùi, thơm ngon.

"Tết đến thì cả nhà tôi cùng nhau tráng bánh, người thì bóc tỏi, giã gừng, người thì rang mè, vuốt gạo, thuê thêm người tráng bánh, xông bánh… Làm nghề này phải thức khuya dậy sớm, cực nhọc, lấy công làm lời, nhưng tôi vẫn yêu cái nghề chân chính này, cố gắng gìn giữ nét đẹp văn hóa truyền thống của quê hương" - bà Phong bộc bạch.

Cách nhà bà Phong không xa là lò bánh tráng của bà Đặng Thị Tùng (81 tuổi) - em ruột bà Phong. Vào những tháng cận Tết Nguyên đán, bà Tùng tất bật với bếp lửa để tráng 4-5 ang gạo mỗi ngày. Dù tăng sản lượng gấp 3 lần so với ngày thường, nhưng bà tráng và xông khô xong đến đâu thì thương lái đến thu mua hết, khách phải đặt bánh trước 1-2 tháng thì mới mong có hàng.

Đặc sản bánh tráng Túy Loan "xuất ngoại"

Bà Đặng Thị Tùng phấn khởi cho hay: "Năm nay dù có chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhưng hoạt động sản xuất của gia đình tôi vẫn duy trì thường xuyên, bánh tráng bán "đắt như tôm tươi". Dù biết sức tiêu thụ bánh tráng vào dịp tết cao, nhưng tôi chỉ có thể tráng nhiều nhất 5 ang gạo/ngày, thu được khoảng 800 chiếc bánh, bỏ sỉ cho các chợ trên địa bàn TP.Đà Nẵng".

Để có một mẻ bánh tráng đẹp, chất lượng, đòi hỏi người thợ có bàn tay khéo léo và biết cách giữ lò lửa đỏ đều, mạnh, xông bánh đúng cách. Bên cạnh đó, chỉ dùng duy nhất loại gạo xiệc 13/2 để xay bột tráng bánh mà không dùng những loại khác, tránh cho bột xay ra bị lỏng hoặc không đông sẽ làm rách bánh.

Nguyên liệu trộn với bột gạo gồm các gia vị: Đường (1,5kg), nước mắm (0,5 lít), muối (1 muỗng), mè (3kg), tỏi và gừng (1kg)… Tùy theo yêu cầu của khách hàng mà gia vị được thêm nhiều hoặc ít, nhưng bình quân dùng 1,5kg nguyên liệu/ang gạo.

Bất cứ ai đã từng ăn bánh tráng Túy Loan đều lưu luyến hương vị dân dã, mộc mạc của nó. Vào những dịp lễ tết, bánh tráng Túy Loan theo chân du khách thập phương trở thành món quà quê thân tình, ý nghĩa.

Không những được chào đón ở thị trường trong nước mà bánh tráng Túy Loan nay đã "xuất ngoại" sang Mỹ, Úc, các nước châu Âu... Theo người dân ở đây cho hay, một số bà con Việt kiều, đặc biệt bà con Hòa Vang định cư ở Mỹ, mỗi lần về thăm quê hương và trước khi đi thường đặt làm bánh tráng để mang sang làm quà.

Bà Tùng chia sẻ: "Để bán tết thì gia đình tôi chủ yếu tráng bánh cỡ to 40cm. Dù ngày nào cũng đẫm mồ hôi bên bếp lửa từ 2 giờ sáng, cho đến đầu giờ chiều mới tráng xong 4-5 ang gạo, nhưng cố gắng vì một cái tết đủ đầy hơn nên ai cũng phấn khởi".

Chị Nguyễn Đặng Thái Hòa (47 tuổi) hào hứng nói: "Nếu một năm mà có ba đến bốn cái tết thì nhà nghề chúng tôi khấm khá, bởi dịp này bánh tráng bán rất chạy, làm không đủ bán. Mấy chị em trong làng xúm tụm phụ nhau tráng bánh, dù mệt nhọc nhưng có thêm thu nhập và thấy không khí tết cận kềnên ai cũng vui…".