Thiếu điều kiện gì mà xuất khẩu nông sản Bình Dương còn hạn chế?

TS. Trần Minh Hải – Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn chia sẻ như thế tại hội thảo Các giải pháp thúc đẩy xuất khẩu sản phẩm nông sản trên địa bàn tỉnh Bình Dương ngày 23/5.

Xuất khẩu nông sản Bình Dương còn hạn chế

Nông nghiệp Bình Dương có 2 nguồn lực quan trọng là diện tích đất nông nghiệp chiếm 75,63% diện tích tự nhiên của tỉnh; lao động nông thôn chiếm 15,5% lực lượng lao động toàn tỉnh.

Tuy tỷ trọng thấp nhưng nông nghiệp vẫn giữ vai trò không nhỏ trong cơ cấu kinh tế của tỉnh khi luôn giữ được tốc độ tăng trưởng ổn định trong suốt thời kỳ 2010-2022, tương đương với tốc độ tăng trưởng bình quân của cả nước.

Theo Sở NNPTNT tỉnh, giá trị sản xuất nông nghiệp Bình Dương năm 2022 đạt gần 18.000 tỷ đồng, tỷ trọng là 2,7% trong cơ cấu kinh tế của tỉnh.

Bình Dương có lợi thế về tài nguyên đất, nước và điều kiện khí hậu thuận lợi rất nhiều cho trồng cây ăn quả. Diện tích cây ăn quả toàn tỉnh là 7.354ha. Một số loại cây ăn quả chủ lực của tỉnh có thể kể đến như: cây có múi ( bưởi, cam, quýt), măng cụt, chuối, dưa lưới.

Thị trường tiêu thụ chuối ngày càng được mở rộng ra nhiều nơi trên thế giới. Diện tích trồng chuối của tỉnh đã tăng nhanh chóng trong thời gian vừa qua.

Toàn tỉnh hiện có trên 1.100ha trồng chuối (chủ yếu ở Dầu Tiếng, Phú Giáo, Bắc Tân Uyên). Trong đó, diện tích trồng xuất khẩu 774ha, chiếm 70%, với sản lượng gần 10.000 tấn.

Phần lớn các trang trại chuối đều trồng theo phương thức ứng dụng công nghệ cao, đạt các tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP; có tiềm năng xuất khẩu đi các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, các nước Trung Đông.

Cây ăn quả có múi được trồng ở hầu hết khắp các địa phương trong tỉnh với diện tích 4.355ha, sản lượng cây ăn quả có múi bình quân 53.777 tấn/năm.

Trong đó, phù hợp nhất và tập trung nhiều nhất ở các xã ven sông Đồng Nai và ven sông Bé thuộc thị xã Tân Uyên và huyện Bắc Tân Uyên. Tổng diện tích cây ăn quả có múi của 2 địa phương này là 3.056 ha, chiếm gần 70% diện tích toàn tỉnh

Trái cây có múi của Bình Dương đã xây dựng được thương hiệu, nhãn hiệu trên thị trường nông sản như: Bưởi Bạch Đằng ở TX.Tân Uyên, bưởi Bắc Tân Uyên, cam Bắc Tân Uyên ở huyện Bắc Tân Uyên.

Bình Dương hiện có trên 70 cơ sở sản xuất, chế biến các loại nông sản xuất khẩu. Sản lượng xuất khẩu các sản phẩm nông sản chế biến của Bình Dương năm 2022 là 473.332 tấn các loại. Trong đó có một số nông sản chủ lực như hạt điều, hạt tiêu, cà phê (chiếm 73%).  

Theo ông Phạm Văn Bông, Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Bình Dương, nông sản Bình Dương đã tiếp cận được một số thị trường thế giới như: Mỹ, Úc, Nhật Bản, Singapore, EU, Trung Quốc, New Zealand. "Tuy nhiên, các loại trái cây chủ lực của Bình Dương đa phần tiêu thụ nội địa", ông Bông chia sẻ.

Tìm giải pháp xuất khẩu nông sản Bình Dương

Theo lãnh đạo Sở NNPTNT, Bình Dương có nhiều chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất. Nông nghiệp Bình Dương đang dần hình thành những vùng sản xuất tập trung, vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Đây là tiềm năng đáp ứng yêu cầu về vùng nguyên liệu, sản lượng để xuất khẩu.

Tuy nhiên, ông Bông nhìn nhận, nông sản Bình Dương chủ yếu xuất khẩu dạng tươi, chưa qua chế biến nên giá trị xuất khẩu thấp.

Vấn đề còn tồn tại của nông nghiệp Bình Dương là chưa hình thành được mối liên kết ngang giữa các hộ, trang trại sản xuất để đẩy mạnh, hỗ trợ kết nối tiêu thụ sản phẩm.

Tỷ lệ sản phẩm có thương hiệu còn ít, phần lớn xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu thô nên hạn chế sự tham gia sâu vào hệ thống phân phối bán lẻ của các nước nhập khẩu.   

TS.Trần Minh Hải – Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn đánh giá, ở Bình Dương, cây nào cũng có nhưng khó kết nối để xuất khẩu nông sản. Điều này biểu hiện rất rõ trong việc kết nối tiêu thụ giai đoạn dịch Covid-19.

Theo TS. Hải, khâu tổ chức sản xuất ở Bình Dương hiện còn kém. Bình Dương có nhiều HTX nông nghiệp nhưng quy mô và chất lượng đạt chuẩn chưa đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp.

TS. Hải nhắc lại "câu thần chú" của nông nghiệp Thái Lan là: Chất lượng, chất lượng và chất lượng. Một điểm nhấn đặc biệt quan trọng khác là tính hợp tác ở Thái Lan rất cao. Điều này còn yếu ở trong nước cũng như tại Bình Dương.

Hiện nay, Bình Dương đã có cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất khá tốt. Tuy nhiên, Bình Dương cần tiếp tục đẩy mạnh phát triển vùng nguyên liệu; hỗ trợ nông dân tăng cường chất lượng sản phẩm, đa dạng hình thức marketing và nâng cao năng lực HTX.