Ninh Bình: Chiết suất "cây sâm của người nghèo" thành loại cao quý bổ dưỡng dưới chân núi đá vôi

Bao quanh bởi núi Cổ Ngựa tại xã Gia Lâm, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình có một vườn đinh lăng lá nhỏ diện tích 30ha. Chủ nhân của vườn thuốc này chính là anh Vũ Văn Tâm, Giám đốc Công ty TNHH Dược liệu Vũ Gia.  

Vườn thuốc quý dưới chân núi đá vôi

Vườn thuốc này nằm trong dự án "Ứng dụng khoa học công nghệ xây dựng mô hình sản xuất giống và dược liệu đinh lăng lá nhỏ tại tỉnh Ninh Bình", thuộc chương trình “Nông thôn và miền núi” do Bộ Khoa học và Công nghệ hỗ trợ.

Dự án được triển khai thực hiện từ tháng 11/2016 đến tháng 5/2020 với tổng kinh phí thực hiện là 8 tỷ đồng, trong đó ngân sách Nhà nước 3,35 tỷ đồng, phần còn lại là kinh phí do Công ty TNHH Dược liệu Vũ Gia đầu tư.

Dự án này có sự hỗ trợ kỹ thuật từ Trung tâm Nghiên cứu trồng và Chế biến cây thuốc (Viện Dược liệu, Bộ Y tế), quy trình trồng và chăm sóc cây đinh lăng thâm canh cao đã được thiết lập. Dự án đầu tư hệ thống tưới tự động cho toàn bộ diện tích trồng. Các tiêu chuẩn "Thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc" GACP-WHO được áp dụng.

Ngoài ra, dự án còn tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật cho nông dân trồng cây đinh lăng theo quy trình tiêu chuẩn toàn cầu, đồng thời xây dựng mô hình cơ sở sơ chế biến đinh lăng với sản lượng dự kiến đạt 10 tấn khô/năm. Với mô hình này, nếu được áp dụng thành công sẽ là cơ hội để nông dân đất cố đô có thêm cây trồng mới phục vụ các nhà máy trong nước đang “khát” nguồn dược liệu sạch để chế biến thuốc.

Liên tiếp trong thời gian gần đây, với sự chỉ đạo rốt ráo của Chính phủ, Bộ Y tế, BộNNPTNT đã tổ chức các hội nghị về phát triển cây dược liệu nhằm “đánh thức kho thuốc của Việt Nam” còn nhiều tiềm năng, lợi thế để phục vụ chế biến, phát triển kinh tế cho người nông dân. Đây là tin vui với nông dân, với công tác sản xuất và bảo tồn dược liệu của nước ta.

"Tôi rất mong dự án thành công sẽ là cơ hội để công ty đưa sản phẩm dược liệu sạch phục vụ chế biến thuốc, đồng thời người dân nơi đây có thêm cây trồng mới, giúp giải quyết việc làm và tăng thêm thu nhập. Với những cây thuốc đã phát hiện trong tự nhiên, chúng tôi cố gắng bảo tồn và phát triển nguồn gen quý" - anh Vũ Văn Tâm tâm sự.

Đến sản phẩm cao đinh lăng bổ dưỡng, tiện lợi

Cây đinh lăng là loài thực vật phân bố rộng và phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh phía Bắc. Theo kinh nghiệm dân gian, người ta thường dùng đinh lăng lá nhỏ dưới dạng thuốc sắc, rượu ngâm hoặc bột khô để chữa chứng ho, đau tức vú, tắc tia sữa, làm lợi sữa, chữa kiết lỵ, làm thuốc tăng lực cho các đồ vật trong dịp hội hè. 

Ðặc biệt, rượu và nước sắc rễ đinh lăng lá nhỏ ngày xưa thường được các lương y dùng để chữa chứng suy nhược cơ thể, làm thuốc bổ tăng lực, nên danh y Hải Thượng Lãn Ông đã gọi cây đinh lăng lá nhỏ là "cây sâm của người nghèo". Người Ấn Ðộ còn dùng đinh lăng lá nhỏ làm thuốc hạ sốt, làm săn da và niêm mạc. 

Về độc tính, người ta thấy đinh lăng lá nhỏ của ta ít độc hơn so với nhân sâm Triều Tiên và sâm Liên Xô Eleutherococus. Kết quả nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy nước sắc hoặc bột rễ đinh lăng lá nhỏ có tác dụng bồi bổ, tăng lực, khôi phục sức khỏe khi cơ thể bị suy nhược, giúp ăn ngon, ngủ tốt, tăng cân, làm nhịp tim sớm trở lại bình thường sau khi gắng sức.

Vì vậy, người ta đã dùng các chế phẩm từ đinh lăng lá nhỏ cho các vận động viên khi thi đấu, bộ đội hành quân đường dài. Các chế phẩm này cũng được dùng cho các nhà du hành vũ trụ để làm tăng sức chịu đựng và thể lực, nâng cao hiệu quả luyện tập trong tư thế tĩnh đầu dốc ngược. Các nhà nghiên cứu Nga gọi các chế phẩm này là "Thuốc sinh thích nghi" (Adaptogen), đã được nước ta và Liên Xô cũ sử dụng trong chương trình vũ trụ Itercosmos.

Xuất phát từ thực tế nhu cầu sử dụng thường xuyên và dễ sử dụng, Công ty TNHH Dược liệu Vũ Gia đã hợp tác với một đối tác có nhà máy công nghệ cao trong chiết suất hoạt chất đinh lăng để nghiên cứu và hoàn thiện quy trình sản xuất cho sản phẩm cao đinh lăng .

Cao đinh lăng là sản phẩm của thiết bị công nghệ hiện đại, chiết suất cao đặc từ rễ và thân trước khi chuyển sang dây truyền sấy phun. Công nghệ sấy phun hiện đại giúp tạo ra sản phẩm bột cao đặc thực sự có giá trị cao về mặt dược tính. Cao đinh lăng dạng bột là một sản phẩm của khoa học công nghệ cao, nhưng lại mang giá trị dược liệu lớn và tính tiện sử dụng cho khách hàng tiêu dùng.