Nỗi đau người mẹ dân tộc Mông mất cả con lẫn cháu ở Sơn La

Câu chuyện buồn ở vùng cao Sơn La

Hơn một tháng trôi qua, chuyện về chàng trai trẻ Sồng A Bề và đứa con trai 3 tuổi của Bề treo cổ tự tử khiến bà con người Mông ở bản Co Lóng, xã Lóng Luông, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La vẫn chưa hết bàng hoàng.

Cơn mưa rừng bất chợt đổ ập xuống khiến bản Co Lóng thêm phần hiu quạnh. Ngôi nhà lợp ngói thâm nâu của gia đình bà Rỗ cũng chìm nghỉm trong sương. Nhà bà Rỗ không làm hàng rào, nên khách đến chơi tự do ra vào. Hôm chúng tôi đến thăm, chồng bà Rỗ đi chăn trâu. Bà Rỗ và đứa con gái vừa đi làm ở Bắc Giang mới trở về đang đi hái su su trên vườn đồi.

Hai người phụ nữ vất vả đưa từng gùi su su từ đồi xuống sân nhà. Bà Rỗ - người phụ nữ Mông cả đời lam lũ, giờ lại chìm trong nỗi buồn thương. Bà những tưởng khi về già sẽ được nhờ đứa con trai gánh vác cho việc nặng nhọc trong nhà. Nào ngờ, cậu Sùng A Bề (SN 1999 - con trai út của bà Rỗ) có lớn, nhưng lại không có khôn. Chỉ vì một giây phút dại dột mà Bề đã treo cổ tự tử. Không những thế, Bề còn "ép" cả đứa con trai của mình khi cháu mới bước sang tuổi thứ 3, từ bỏ kiếp người.  

Từ hôm bố con Bề ra đi, chị Giàng Y Chang - vợ của Bề cũng chưa hề về gia đình chồng cũ thăm hỏi và động viên gia đình lấy một câu. Nhắc đến con dâu, bà Rỗ như buồn thêm. Bà lặng lẽ lấy khăn lau nước mắt. Bà nói tiếng phổ thông câu được, câu chăng. Mỗi câu, mỗi từ như tắc nghẹn nơi cổ họng. Bà muốn nói nhiều lắm, nhưng cứ mở lời là nước mắt lại rơi. 

So với các gia đình khác trong bản, nhà bà Rỗ cũng không đến nỗi. Vợ chồng bà Rỗ chỉ sinh được 2 người con (1 gái, 1 trai). Anh Bề là con út. Ở bản Mông này, gia đình sinh ít con như bà Rỗ thuộc dạng hiếm. Vợ chồng bà chỉ nghĩ, sinh ít con cho đỡ vất vả. Nhờ vậy mà cuộc sống của gia đình có dư dả hơn. Ngôi nhà gỗ lợp ngói được xây dựng chắc chắn. Khu vệ sinh làm phía ngoài kiên cố. Cuộc sống vui êm đềm của gia đình bà cứ vậy mà trôi qua.

Một ngày trôi qua của bà Rỗ cũng giống như bao người phụ nữ người Mông nơi đây, ban ngày đi làm nương, tối về lại quây quần bên gian bếp lo nấu ăn cho các thành viên trong gia đình. Đứa con gái lấy chồng rồi sinh hạ được 2 đứa con. 

Sau đó ít năm, cậu Bề cũng lấy vợ tên là Giang Y Chang ở xã bên. Vợ chồng Bề ở với nhau được 1 năm, chị Chang sinh hạ được đứa con trai kháu khỉnh. Cháu bé được đặt tên là Sồng A Long. Bà Rỗ vui lắm. Thế là từ nay bà có cháu nội bế. Gia đình vốn neo người nay có thêm thành viên càng thêm ấm cúng.

Nỗi buồn nơi sơn cước

Vợ chồng cậu Bề lấy nhau ở độ tuổi còn rất trẻ. Vợ Bề còn ít hơn Bề 1 tuổi. Chúng lấy nhau chưa đủ tuổi đăng ký kết hôn. Người Mông ở đây là vậy, đôi trẻ mà ưng nhau là gia đình tổ chức cưới, chứ không cần đợi đến khi đủ tuổi kết hôn. Vợ Bề sinh con được 3 tháng, vợ chồng có phát sinh mâu thuẫn.  

Do không dàn xếp được mâu thuẫn, tình cảm vợ chồng rạn nứt, vợ Bề để con lại cho nhà chồng, bỏ về nhà cha mẹ đẻ ở xã Pà Cò, huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình. Vợ Bề bỏ đi khi con đẻ của mình là cháu Sồng A Long đang thời kì bú sữa. Cháu bé vắng mẹ cứ khóc ngằn ngặt.

Ở vùng miền núi này, trai gái người Mông khi lấy nhau có nhiều trường hợp chưa đủ tuổi kết hôn. Do đó, đôi trai gái về ở với nhau không hợp là bỏ nhau dễ dàng. Do không ràng buộc về pháp luật, nên người vợ tự do ra đi. Theo lẽ thường, khi vợ chồng bỏ nhau, con nhỏ theo mẹ. Nhưng ở vùng sơn cước này, hầu hết các đứa trẻ khi sinh ra thuộc về nhà chồng, người vợ đã bỏ ra đi là tay trắng.

  Bề còn trẻ tuổi, chưa có kinh nghiệm chăm sóc trẻ con, nên mọi việc lớn nhỏ đều đổ dồn lên vai bố mẹ mình - vợ chồng bà Rỗ.

Bà Rỗ nuôi bộ đứa cháu nội - Sồng A Long bằng sữa bò. Ngày này qua tháng khác, qua đôi bàn tay chăm sóc của bà, đứa cháu nội lớn lên khỏe mạnh. "Có tiếng đứa trẻ bi bô trong nhà, vợ chồng tôi cũng đỡ tủi", bà Rỗ chia sẻ. 

Cháu Long lớn lên mà vắng hoàn toàn bàn tay chăm sóc của mẹ đẻ. Chang bỏ đi tuyệt nhiên không quay lại thăm con đẻ lần nào. Chuyện buồn của vợ chồng cậu út cũng dần nguôi ngoai. 

Vợ chồng bà Rỗ dồn cả tâm huyết để nuôi dưỡng đứa cháu nội thành người. Nhìn đứa cháu nội kháu khỉnh hay ăn chóng lớn, bà Rỗ như vơi đi nỗi lo lắng trước đó. 

Vợ chồng Bề bỏ nhau được một thời gian, Bề cũng đã tìm được bạn gái khác. Chuyện vui vừa đến cửa trước, nỗi buồn đã ập đến cửa sau mà bà Rỗ không ngờ đến. Cách đây ít hôm, vợ chồng bà đi làm nương. Hôm đó, Bề xin nghỉ làm và bế con đi chơi. Nhìn đứa con trai và cháu nội rời khỏi nhà, bà không nghĩ rằng, đó là giây phút cuối cùng bà nhìn thấy họ. 

Vợ chồng bà đang làm nương, nghe được điện thoại do người trong bản báo mà bà Rỗ không tin nổi: Bề và đứa cháu nội chết ngoài bìa rừng, cách bản một tầm tiếng gọi. Bề treo cổ tự tử còn kéo theo cả đứa con trai của mình vào cuộc. 

Bà vội về nhà nhận thi thể người thân mà ngất lên, ngất xuống. "Khi tôi tỉnh lại, cả bản đã đang làm ma cho bố con nó. Tôi chẳng còn nước mắt mà khóc nữa. Có ai ngờ, chỉ trong một ngày tôi mất cả con lẫn cháu", bà Rỗ buồn rầu chia sẻ.

Vụ việc đau lòng

Trưởng bản Co Lóng - ông Giàng A Rùa là người đã gắn bó cả đời với bản Mông, nên ông hiểu được tâm lý người Mông nơi đây. Người Mông mỗi khi có mâu thuẫn tình cảm, hay chuyện buồn gì đó họ thường nghĩ đến việc quyên sinh bằng cách ăn lá ngón hoặc uống thuốc sâu. Tuy nhiên, đó là chuyện của quá những năm tháng xưa. Mấy chục năm gần đây, tình trạng người Mông ở trong bản tự tử gần như không xảy ra.

"Chuyện cháu Bề quả thật là đáng tiếc. Trong gia đình cũng không có mâu thuẫn gì lớn. Tôi còn được biết, Bề còn vừa có bạn gái mới rất xinh. Không hiểu sao cháu Bề còn dẫn cả đứa con trai chết theo mình. Đây quả là điều đau xót và đáng tiếc", ông Rùa cho biết.

Mất đi người thân, cả nhà bà Rỗ chẳng thiết làm gì. Bà Rỗ chỉ ở quanh quẩn trong nhà, chồng bà buồn quá cứ lên núi ở rịt trông đám bò, tối mịt mới về. Nhà bà vốn ít người, nay lại càng vắng vẻ, quanh hiu hơn. Ở đầu hồi nhà, bà Rỗ còn gom lại mấy đôi giày dép của đứa cháu nội cho vào cái túi bóng. Cứ nhìn thấy vật đó, bà như đang thấy hình ảnh đứa cháu nội lẫm chẫm biết đi vẫn đang sống cùng mình. 

Phía trong nhà, 2 cái ảnh được treo trang trọng ở cột nhà. Ảnh trên là cậu Bề, khuôn mặt sáng láng, tuổi đời còn rất trẻ. Phía dưới là ảnh cháu bé Sồng A Long ôm chiếc bánh sinh nhật lần thứ hai của cuộc đời. Vậy mà giờ đây, bố con Bề đã là người thiên cổ, để lại trong lòng bà Rỗ bao nỗi xót xa, buồn tủi.

Trao đổi PV Dân Việt, ông Giàng A Chìa, Chủ tịch UBND xã Lóng Luông cho biết: Sau khi con trai và cháu nội của bà Rỗ treo cổ tự tử, lãnh đạo xã và các ngành, đoàn thể đã trực tiếp xuống thăm hỏi, động viên và hỗ trợ 1 triệu đồng cho gia đình bà Rỗ.

Theo Chủ tịch UBND xã Lóng Luông, vợ chồng bà Rỗ có 2 đứa con, 1 gái, 1 trai. Bề là con trai út. Gia đình bà Rỗ cũng thuộc diện khá trong bản và sống hoà thuận với mọi người. Tuy nhiên, 2 con của bà Rỗ lại không gặp may mắn trong chuyện tình cảm. Chị của Bề cũng bị chồng ly dị và hiện đang sống với bà Rỗ.