Từ xưa đến nay có khá nhiều món ngon từ cá chạch do cá chạch được ví là "nhân sâm dưới nước", vì nó giàu can xi gấp 6 lần cá chép, gấp 10 lần con mực, theo Th.S, BS Trương Quang Hải, Tổ hợp Y tế Mediplus cho biết.
Cá chạch chứa rất nhiều giá trị dinh dưỡng và lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Theo Đông Y, cá chạch được đánh giá cao về giá trị dinh dưỡng hơn nhiều so với các loại cá nước ngọt khác. Cụ thể, trong 100g thịt chạch có: 16,9g protit, 2g lipit, 3,2g gluxit, 169mg canxi, 327mg photpho, 3,2mg sắt, các vitamin B1, B2, PP, E...
Đặc biệt, cá chạch có nhiều công dụng đối với sức khỏe. Ăn cá chạch rất tốt để tăng cường khả năng sinh lý ở nam giới vì giúp bổ thận sinh tinh, bổ sung can xi giúp xương chắc khỏe, chống viêm, tăng cường sắt, bổ máu và giúp phòng chống ung thư…
Những điều cần biết về cá chạch và các món ngon từ cá chạch
1.1. Cá chạch trông như thế nào?
Cá chạch sống ở tầng đáy nước và có nhiều đặc điểm ngoại hình giống loài lươn như thân mình dài, da trơn và có nhớt bao lấy toàn thân. Khi trưởng thành cá chạch có thể nặng từ 1 - 2kg và thường có màu xám đen ở phần lưng và nhạt dần về phía bụng.
Hình dạng thường thấy của cá chạch
1.2. Cách chọn mua cá chạch ngon
Để mua được cá chạch tươi ngon nhất, bạn nên chọn những con còn sống, giãy mạnh và có thân mình to, mắt trong, da sáng bóng và phần mang cá đỏ tươi.
Không nên ham rẻ mua những con cá đã chết hoặc cá ngất, vì như vậy sẽ ảnh hưởng đến chất lượng món ăn và mùi vị của cá. Cũng không nên chọn những con quá nhỏ hoặc gầy, vì sẽ ít thịt và nhiều xương.
1.3. Lưu ý khi ăn cá chạch
Về chế biến: Cá chạch không nấu chung với giấm, hay mơ khô vì dễ gây độc ngộ độc do độc tố gây ra. Thậm chí, có thông tin cho biết nếu ăn chung với gan còn có thể bị gây ra bệnh phong.
Về sơ chế: Để khi chế biến cá chạch không còn nhớt và bị tanh, bạn chỉ cần sử dụng các nguyên liệu đơn giản có sẵn trong căn bếp nhà mình như: rượu gừng, tro bếp, nước nóng, lá tre, lá chuối,... Chỉ cần dùng chúng rửa sơ hoặc chà trực tiếp lên cá thì sẽ làm sạch được nhớt có trên cá.
Theo PGS, TS Nguyễn Thị Lâm, cá chạch cần được nấu chín kỹ, tuyệt đối không nấu tái.
Về cách ăn: Cá chạch cần được nấu chín kỹ, tuyệt đối không nấu tái. Sau khi ăn cá chạch không nên ăn các thực phẩm có tính hàn như chuối tiêu, dưa hấu, tôm cua biển.
1.4. Cách bảo quản cá chạch
Trước khi bảo quản cá chạch bạn cần làm sạch cá bằng cách bỏ đi các phần như mang, nội tạng cá,... và rửa thật sạch như đã hướng dẫn ở trên. Nếu muốn kĩ hơn bạn nên rửa sơ cả với chanh, muối để loại đi mùi hôi và chất dơ.
Tiếp đó, bạn để cá ráo nước rồi cho vào hộp hoặc túi zip và đậy kín lại. Nếu muốn bảo quản lâu thì nên bảo quản trên ngăn đông. Nhưng lưu ý không nên đặt cá chung với các loại thực phẩm khác, vì nó sẽ gây nhiễm khuẩn chéo.
Cá chạch có nhiều cách chế biến khác nhau và cho ra đời các món ngon khác nhau. Dưới đây là 5 món ngon đặc sắc từ cá chạch.
2. Các món ngon từ cá chạch và cách chế biến
2.1. Cá chạch kho nghệ
Cá chạch kho nghệ là món ăn đặc sản của miền Tây sông nước. Mùi thơm của cá và nghệ hòa vào nhau khi kho rất kích thích vị giác. Đây sẽ là một món ăn rất hao cơm.
Cá chạch kho nghệ. Ảnh: ST
Cách làm: cá chạch mua về cho vào chậu rửa, đổ nước vào ngập cá. Cho đó một muỗng canh muối, sau đó chà lại với gừng và chanh một lần nữa để khử độ nhớt của cá.
Bắc chảo lên bếp cùng một ít dầu ăn, đến khi dầu nóng thì cho cá vào chiên sơ mỗi mặt cá 3 phút. Khi thấy cá đã săn thì cho 1 lít nước dừa vào, chỉnh lửa nhỏ rồi kho trong 1 tiếng. Sau 1 tiếng nước cạn được một nửa thì thêm ớt và tỏi phi vào, kho thêm 45 phút nữa là được. Cho cá ra bát ăn với cơm nóng.
2.2. Cá chạch chiên vừng
Cá chạch chiên vừng có lớp vỏ chiên vàng rụm, khi ăn có độ giòn tan bên ngoài, bên trong thịt cá vừa mềm vừa có vị ngọt. Ăn kèm với nước tươngvà cơm trắng thì cực ngon miệng.
Đối với món cá chiên này, cá chạch khi mua về, bạn cho cá vào nồi rồi đậy thật kín lại để cá thiếu dưỡng khí trong 30 phút. Sau đó, bạn sơ chế cá như hướng dẫn ở trên.
Cá chạch chiên vừng. Ảnh: ST
Bạn đợi 5 phút để cho lớp nhớt đông lại rồi dùng dao cạo lớp nhớt của cá đi, cắt bỏ phần đầu và rửa thật sạch với nước.
Cách làm: Bạn cho cá vào bát rồi ướp gia vị với 1/2 thìa canh canh bột ngọt, 1/4 thìa canh tiêu, 1 thìa canh dầu hào, 2 thìa canh nước tương và 1 thìa canh tỏi băm. Sau đó, bạn dùng đũa trộn đều để gia vị thấm vào cá. Ướp cá trong 20 phút.
Sau đó, bạn cho 200gr bột chiên giòn, 60gr vừng trắng, 1 quả trứng gà và 80ml nước vào bát to rồi khuấy đều hỗn hợp cho đến khi bột tan ra hoàn toàn. Bạn nhúng lần lượt từng con cá vào bát bột sao cho bột áo đều hết thân cá.
Tiếp đó, bạn cho 100ml dầu ăn vào chảo, đợi dầu nóng bạn cho cá đã nhúng bột vào chảo, chiên cho đến khi cá chuyển sang màu vàng đẹp mắt là cá đã chín. Lúc này, bạn vớt cá thành phẩm ra đĩa để ráo dầu và thưởng thức.
2.3. Cá chạch chiên lá lốt
Như các món chiên lá lốt khác, cá chạch chiên lá lốt vị đậm đà và thơm nức mũi. Rất hợp để ăn với cơm nóng những ngày thu đông.
Cá chạch chiên lá lốt. Ảnh: ST
Với món cá chạch chiên lá lốt này, bạn cũng sơ chế như cách sơ chế cá chạch chiên vừng ở trên nhé. Khi sơ chế lưu ý không mổ ruột vì nếu mổ ra cá sẽ bị tanh.
Cách làm: 50g lá lốt bạn rửa sạch và cắt khúc. Ớt sừng bạn bỏ hạt và cắt sợi. Hành tây, bạn băm nhuyễn vắt lấy nước để ướp cá (bạn nhớ bỏ xác hành để tránh hành tây bị cháy đen khi chiên, rất có hại cho sức khỏe). Bạn cho hết cá ra bát to sạch, nêm ½ muỗng cà phê hạt nêm, ½ muỗng cà phê muối, 1 muỗng cà phê nước mắm, ½ muỗng cà phê bột ngọt, ½ muỗng cà phê tiêu và ½ muỗng canh dầu màu điều. Sau đó bạn vắt lấy nước hành tây vào rồi dùng tay trộn đều. Tiếp đến bạn cho ½ muỗng canh bột mì đa dụng vào và tiếp tục trộn đều.
Bạn để cá thấm đều gia vị khoảng 15 - 20 phút rồi mới đem chiên. Bạn cho 100ml dầu ăn vào chảo. Để dầu thật nóng rồi mới cho cá vào chiên sẽ giúp cá không bị nát, giòn ngon. Bạn chiên cho đến khi thấy cá chuyển vàng và giòn thì vớt ra để ráo dầu. Sau đó, bạn chiên lại 1 lần nữa khoảng 2 phút rồi cho lá lốt và ớt sừng vào chiên khoảng 1 phút thì vớt ra. Cuối cùng, món cá chạch chiên lá lốt đậm đà, thơm nức mũi đã hoàn thành.
2. 4. Cá chạch nướng muối ớt
Cá chạch nướng muối ớt. Ảnh: ST
Cá chạch nướng muối ớt là món ăn vô cùng thơm ngon bởi sự kết hợp hoàn hảo giữa vị giòn của da cá, vị ngọt mềm của thịt và và mặn mặn cay cay của muối ớt. Khi thưởng thức chấm với nước mắm me tạo nên hương vị khơi gợi khó cưỡng.
Cá chạch mua về, bạn sơ chế như hướng dẫn ở trên. Món này bạn nhớ cắt bỏ vây và dùng dao khứa nhẹ các đường trên thân cá để khi ướp cá sẽ thấm gia vị đều hơn.
Cách làm: Bạn cho 2 trái ớt, 2 thìa canh muối, 1 thìa cà phê bột ngọt, 1 thìa cà phê hạt nêm, 1 thìa cà phê đường vào cối và dùng chày giã nhuyễn. Sau đó, bạn xoa đều gia vị lên mình cá, thêm vào 1 thìa canh bột nghệ, trộn đều rồi ướp trong khoảng 30 phút cho cá ngấm gia vị.
Tiếp đó, bạn dùng que tre xiên qua bụng cá, rồi đặt cá lên vỉ nướng đã chuẩn bị sẵn. Bạn nướng cá trên bếp than đến khi cá chín vàng cả hai mặt rồi mang để ra đĩa. Nếu dùng nồi chiên không dầu thì bạn nướng 180 độ trong 10p lần 1, lần 2 ở 200 trong 5p nhé.
2.5. Cháo cá chạch
Món cháo sánh mềm kết hợp cùng cá chạch được om nước sốt sẽ cho ra một món cháo cá chạch đậm đà, tròn vị. Món này ăn sáng hoặc đổi bữa cuối tuần đầu đông sẽ rất ngon.
Cách làm: Bạn sơ chế cá như hướng dẫn ở trên. Gạo tẻ và gạo nếp bạn đem vo sạch, để ráo. Tỏi và gừng băm nhỏ, hành tím thái lát mỏng, ớt sừng cắt lát, sả cắt nhỏ, hành tây cắt mỏng, mùi tàu, rau tía tô và hành lá cắt nhỏ.
Cháo cá chạch. Ảnh: ST
Nấu cháo: Bạn bắc nồi lên bếp sau đó cho chỗ gạo tẻ và gạo nếp đã vo vào nồi, tiếp đến cho vào nồi khoảng 1,8 lít nước, đậy nắp vung lại đun cho nồi cháo sôi lên. Tiếp đó bạn vặn nhỏ lửa, hầm cháo trên lửa liu riu khoảng 45 phút là cháo nhuyễn. Đến đây bạn nêm nếm thêm ⅓ thìa canh hạt nêm vào nồi cháo, khuấy đều rồi tắt bếp.
Làm chạch om: Đầu tiên bạn cần làm nước sốt đẻ om chạch. Bạn bắc chảo lên bếp, đợi chảo nóng cho vào chảo 2 thìa canh dầu ăn tiếp đến cho hành tím và tỏi băm nhỏ vào phi cho thơm. Rồi cho vào chảo 50ml nước cùng 3 thìa canh dầu hào, ⅓ thìa canh hạt nêm, ⅓ thìa canh tiêu, 1 thìa canh bột ớt, 1 thìa canh tương ớt, dùng muôi khuấy đều để các nguyên liệu quyện lại với nhau và đun sôi.
Khi phần nước sốt cay đã được nấu xong, bạn bỏ cá chạch vào nấu chung. Sau đó cho ớt và hành tây vào đảo đều. Rồi bạn đậy nắp vung lại và om cá chạch trong khoảng 45-50 phút là chạch chín mềm và nước sốt cũng vừa cạn.
Bạn múc cháo ra bát, bỏ chút lá tía tô, hành lá và ngò rí cắt nhỏ lên trên. Sau đó gắp cá chạch bỏ lên bát và thưởng thức khi còn nóng.
Như vậy, với nhưng thông tin cần biết về cá chạch, lợi ích dinh dưỡng và công dụng tuyệt vời của nó đối với sức khỏe, các bạn hãy bắt tay ngay vào chế biến các món ngon từ cá chạch đi nhé! Đảm bảo mâm cơm gia đình bạn sẽ được nâng tầm hơn nhờ các món ăn đòi hỏi sự nhiệt tâm này.