Lào Cai là địa phương có địa hình đồi núi cao và thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi các hiện tượng rét đậm, rét hại, đặc biệt là hiện tượng sương muối gây ảnh hưởng rất lớn tới sinh trưởng của cây trồng, gây thiệt hại nặng nề cho người sản xuất.

Khi sương muối xuất hiện, nhiệt độ hạ xuống thấp dưới 0 độ C, khi đó nước trong thân cây (trong chất nguyên sinh của tế bào) sẽ bị đóng băng lại. Khi nước đóng băng sẽ giãn nở thể tích, làm phá vỡ các tế bào, các ống dẫn nhựa trên thân, cành.

Ngày hôm sau khi mặt trời lên, dưới tác dụng của bức xạ mặt trời, các hạt sương lạnh bốc hơi nhanh chóng làm cho các mô cây bị giảm nhiệt độ đột ngột. Khi nhiệt độ dưới mức giới hạn sinh vật học sẽ phá hủy cơ chế tế bào sinh vật của cây, làm lá cây bị héo táp, cháy xém, teo tóp.

Các loại cây trồng ngắn ngày như rau màu và hoa thường chịu ảnh hưởng nặng của sương muối. Lá và hoa sẽ bị héo úa, cháy khô hoặc nhũn ra, củ dưới đất bị mềm, sau vài ngày cây sẽ chết hoàn toàn.

Với các loại cây lâu năm như cây ăn quả, cây công nghiệp, chồi và lá của cây sẽ bị thâm đen, cháy xém, quả chuyển nâu, nhũn ra và rụng. Những cây chịu ảnh hưởng của sương muối thường phát triển kém và có thể chết.

Thời điểm này bà con nông dân của tỉnh Lào Cai bắt đầu sản xuất rau vụ Xuân năm 2022, đây cũng là lúc người nông dân cần đặc biệt chú ý đến hiện tượng sương muối.

Theo dự báo của Đài Khí tượng thủy văn Khu vực Tây Bắc, thời tiết trong vụ Đông xuân 2021-2022 có nhiều diễn biến phức tạp, có thể đi kèm nhiều đợt rét đậm, rét hại, sương muối gây ảnh hưởng, thiệt hại đến cây trồng, vật nuôi, thủy sản.

Để chủ động thực hiện các biện phòng chống, hạn chế thấp nhất thiệt hại do rét đậm, rét hại và sương muối gây ra, đặc biệt là trước, trong và sau Tết, Sở NN&PTNT tỉnh Lào Cai đã hướng dẫn các huyện, thành phố tăng cường phòng, chống và khắc phục thiệt hại do rét đậm, rét hại, sương muối gây hại cho cây trồng, vật nuôi và thủy sản.

Sở NN&PTNT tỉnh Lào Cai hướng dẫn các huyện, thành phố tăng cường phòng, chống và khắc phục thiệt hại do rét đậm, rét hại, sương muối gây hại cho cây trồng. Ảnh: Sở NN&PTNT tỉnh Lào Cai. 

Công tác đốn tỉa tạo tán, chăm sóc, rải vụ: Chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp với các xã, thị trấn tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện các biện pháp kỹ thuật chăm sóc cây trồng như: đốn tỉa, tạo tán, chăm sóc bón phân, tưới nước, làm sạch cỏ dại, trồng dặm…

Để giảm thiểu những thiệt hại do giá lạnh gây ra, bà con nông dân cần chú ý chăm sóc tốt rau và có biện pháp phòng chống rét; bón phân cho rau, màu cân đối, bón nhiều kali trong các đợt rét đậm, có tác dụng làm giảm độ nhớt, giúp cây hút được nước, dinh dưỡng tăng khả năng chống rét.

Những ngày có sương muối, giá buốt dùng thùng ô doa hay vòi bơm tưới, phun trên mặt lá làm rụng, tan hạt sương tránh hiện tượng cháy lá. Đối với cây lạc, cây đậu tương, ớt, ngô xuân không gieo trồng trong những ngày giá rét, nhiệt độ thấp dưới 13 độ C; tỉa thưa hợp lý cành, nhánh, làm tán thông thoáng, hạn chế sâu bệnh hại.

Giá lạnh tiếp tục kéo dài nên các hộ nông dân cần chú ý theo dõi diễn biến thời tiết để có biện pháp phòng chống rét kịp thời. Khi nhiệt độ xuống dưới 13 độ C, với những lượng cây mới gieo trồng cần có biện pháp che phủ nilon, chắn gió để chống rét và chống sương muối.

Người dân sử dụng nilon trắng để che phủ tránh gió, tránh sương muối. Ảnh: Sở NN&PTNT Lào Cai. 

Đối với các giống cây như cà chua, khoai tây, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Lào Cai khuyến cáo người dân nên sử dụng nilon trắng để che phủ tránh gió, tránh sương muối, nên phủ thêm gốc bằng trấu, mùn cưa, tưới đủ ẩm để tăng khả năng chống rét cho cây; đồng thời, cần đề phòng các bệnh mốc sương, mốc xám và thán thư.

Công tác chuẩn bị giống, vật tư cho cây sản xuất vụ Xuân năm 2022:

Cây lúa: Dự kiến gieo cấy khoảng 10.000 ha (thành phố Lào Cai 550ha, Bát Xát 1.009ha, Bảo Thắng 1.700ha, Văn Bàn 3.311ha, Bảo Yên 2.600ha, Mường Khương 400ha, Bắc Hà 430ha). Nhu cầu giống cần khoảng trên 441 tấn, trong đó: giống lúa thuần chất lượng chiếm trên 75% (7.500 ha) tương đương 375 tấn; giống lúa lai chiếm 22,2% (2.220 ha) tương đương 66,6 tấn; còn lại là các giống lúa khác.

Cây ngô diện tích gieo trồng dự kiến khoảng 10.200 ha (thành phố Lào Cai 400ha, Bát Xát 2.700ha, Bảo Thắng 2.100ha, Văn Bàn 2.100ha, Bảo Yên 1.500ha, Mường Khương 1.150ha và Bắc Hà 250ha). Nhu cầu giống cần khoảng 200 tấn giống. Trong đó giống ngô lai chiếm khoảng 98%, còn lại là giống ngô địa phương.

Đến nay, các cửa hàng, đại lý tại các địa phương và Trung tâm giống Nông nghiệp tỉnh đã chuẩn bị đầy đủ về số lượng, chủng loại hạt giống phục vụ cho nhu cầu sản xuất của người dân trong tỉnh. Sở Nông nghiệp và PTNT đã ban hành hướng dẫn các địa phương thời vụ và cơ cấu giống sản xuất lúa xuân và ruộng 1 vụ vùng cao năm 2022.

Nhu cầu sử dụng và khả năng cung ứng các sản phẩm rau xanh, củ, quả vụ Đông vào dịp Tết Nguyên đán trên địa bàn tỉnh trong 3 tháng trước, trong và sau Tết ước khoảng 22.000 tấn.

Dự kiến nhu cầu vào dịp Tết Nguyên đán tăng và giá cao hơn so với cùng kỳ nên hiện nay các huyện đang tập trung chỉ đạo, hướng dẫn người dân chủ động tổ chức sản xuất và chăm sóc để có sản phẩm thu hoạch vào đúng dịp Tết Nguyên Đán. 

Phòng chống rét cho rau màu vụ Xuân, đảm bảo nguồn cung Tết Nguyên đán. Ảnh: Sở NN&PTNT Lào Cai.

 Đối với các diện tích rau dài ngày: Bắp cải, su hào, suplơ, cà chua, đậu đỗ, cải đông dư…chiếm khoảng 60% tổng diện tích rau (1.850ha), sản lượng ước đạt 27.900 tấn, còn lại 40% diện tích các loại rau ngắn ngày gieo liền chân. Như vậy, sản lượng rau củ quả vụ Đông toàn tỉnh đáp ứng đủ và dư so với nhu cầu, một phần sản lượng phục vụ thị trường ngoài tỉnh và làm thức ăn chăn nuôi tại địa phương. 

Thực hiện: Phương Nga