Hạ tầng giao thông đi trước, doanh nghiệp mới theo sau

Hạ tầng giao thông rời rạc, quá tải

GS.TS Sử Đình Thành, Hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế TP.HCM nhận định, vùng Đông Nam bộ hiện đang đối diện với hạ tầng giao thông chưa được phát triển đồng bộ, dẫn đến chuỗi cung ứng nội vùng và ngoại vùng bị quá tải, giảm tính kết nối. Từ đó, chi phí vận chuyển và lưu thông hàng hóa cao, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp trong vùng.

Chưa nói đến toàn vùng Đông Nam bộ, chỉ riêng tại TP.HCM là đầu tàu kinh tế của cả vùng nhưng hệ thống hạ tầng giao thông vẫn yếu kém.

Đơn cử, hệ thống vành đai 1 còn 10% phải hoàn thiện và quá tải, hệ thống vành đai 2 chưa khép kín do còn 6km chưa triển khai, hệ thống vành đai 3 dài 90km chưa triển khai, và hệ thống vành đai 4 dài 196km đã được phê duyệt nhưng chưa triển khai hoàn toàn.

Tại khu vực cửa ngõ phía Đông TP.HCM, đường ĐT 743 và Mỹ Phước Tân Vạn là những tuyến huyết mạch đi qua các KCN ở Bình Dương và liên kết giữa Bình Dương với TP.HCM và Đồng Nai nhưng liên tục xảy ra tình trạng ùn tắc.

Tương tự, hai tuyến quốc lộ 1A và quốc lộ 51 đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế cho cả vùng Đông Nam bộ đi qua địa bàn tỉnh Đồng Nai đã quá tải từ nhiều năm. Cụ thể, Quốc lộ 51 được thiết kế với lưu lượng xe bình quân 10 ngàn lượt/ngày đêm, nhưng đến nay lưu lượng xe bình quân đã lên đến hơn 40 ngàn lượt/ngày đêm. Công suất hiện đã gấp 3 lần công suất thiết kế ban đầu.

Trong khi đó, lưu lượng phương tiện trên Quốc lộ 1 đoạn qua Đồng Nai đạt 140 -150 ngàn lượt xe/ngày đêm, đã vượt nhiều lần công suất thiết kế. Trong khi đó, mặt đường quốc lộ hiện tại rất hẹp, mỗi bên chỉ có một làn xe ô tô và một làn hỗn hợp, không đáp ứng được nhu cầu lưu thông của các phương tiện.

Trước đó, tại Hội nghị triển khai chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 24-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam bộ, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cũng thừa nhận, các tuyến đường "huyết mạch" của vùng như Quốc lộ 1, 13, 51, 22, 14 có nhiều đoạn đã mãn tải.

Hệ thống cao tốc liên vùng, hướng tâm, vành đai, các tuyến nối cảng biển, cảng hàng không và các cửa khẩu quốc tế là "trục xương sống" của hệ thống đường bộ đang triển khai rất chậm, chỉ mới đưa vào khai thác 95 km/911 km cao tốc theo quy hoạch.

"Điều này dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông, đặc biệt tại các cửa ngõ ra vào thành phố, tại các tuyến kết nối đến cảng biển, cảng hàng không ngày càng nghiêm trọng. Hệ thống đường bộ, đường sắt đô thị vẫn là "nút thắt" ảnh hưởng đến sự phát triển và năng lực cạnh tranh của vùng", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Cũng theo ông Thắng, dự kiến tổng nhu cầu vốn đầu tư cho các tuyến đường bộ cao tốc kết nối vùng Đông Nam bộ hiện khoảng 413.000 tỷ đồng.

Cụ thể, ông Thắng cho biết, quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã chú trọng đến hệ thống đường bộ (cao tốc, quốc lộ) kết nối vùng với TP.HCM, cảng hàng không quốc tế Long Thành, cửa khẩu quốc tế, cảng biển quốc tế Cái Mép - Thị Vải.

Cũng theo quy hoạch này, vùng Đông Nam bộ sẽ hình thành tuyến cao tốc Bắc Nam phía đông và phía tây, các tuyến cao tốc nối TP.HCM với các cửa ngõ, đầu mối giao thông quan trọng và các đường vành đai thuộc khu vực TP.HCM (Vành đai 3, Vành đai 4).

Cùng với đó, 20 tuyến quốc lộ dài khoảng 1.743 km sẽ đảm nhận vận tải hành khách, hàng hóa để kết nối liên vùng.

Hạ tầng giao thông phải đi trước thì mới "kích" được đà phát triển vùng

Theo các chuyên gia kinh tế, hiện lưu lượng các trục đường bộ huyết mạch ngày càng lớn, trong khi tính kết nối, đồng bộ với loại hình giao thông đường sắt, đường thủy nội địa còn thiếu và yếu đã làm tăng thời gian đi lại, từ đó làm tăng chi phí cho doanh nghiệp, làm giảm lợi thế cạnh tranh.

"Tốc độ lưu chuyển hàng hóa dịch vụ phục vụ cho nội vùng và xuất nhập khẩu còn yếu là một trong những nguyên nhân tạo ra chi phí logistics của Việt Nam nói chung và Vùng nói riêng kém cạnh tranh hơn so với các quốc gia khác trong khu vực", GS.TS Nguyễn Trọng Hoài, Tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu kinh tế và kinh doanh châu Á nhận định và cho biết, hiện chi phí logistics Việt Nam chiếm tới 16,8% tổng giá trị hàng hóa, trong khi mức trung bình thế giới là 10% trong năm 2021.

Nhận thức điều này, hiện các địa phương trong vùng đang đẩy mạnh kết nối giao thông, kết nối hệ thống logistics vùng.

Tại Bình Dương, ông Võ Văn Minh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương cho hay, hiện Bình Dương đã đưa vào quy hoạch xây dựng thêm 4 cây cầu nối tỉnh Đồng Nai, 2 cây cầu nối tỉnh Tây Ninh và đang phối hợp đưa vào quy hoạch các cây cầu nối TP.HCM qua sông Sài Gòn.

Bà Trần Tuệ Hiền - Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước, cũng cho biết, địa phương đang khắc phục sự bất lợi về vị trí địa lý thông qua các dự án kết nối vùng. Trong đó, trọng tâm của tỉnh là cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành, cao tốc Bắc Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước); đường Đồng Phú (Bình Dương); xây dựng và ban hành 58 đề án, chương trình, kế hoạch có tính định hướng quan trọng trong nhiều ngành, lĩnh vực.

Về phía tỉnh Đồng Nai, từ nay đến năm 2030 tỉnh này sẽ triển khai nhiều dự án quan trọng như sân bay Long Thành; các đường vành đai 3, 4; các cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Bến Lức - Long Thành, Dầu Giây - Liên Khương… Các dự án này nếu sớm hoàn thành đưa vào khai thác sẽ tạo ra đột phá trong phát triển kinh tế cho Đồng Nai và cả Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Riêng dự án đường Vành đai 3, tỉnh xác định đây là dự án quan trọng nên đang quyết liệt để bảo đảm tiến độ khởi công trước ngày 30/6.