ĐBQH Lê Thanh Vân: "Quá trình xây dựng chương trình luật pháp lệnh còn cài cắm lợi ích"

Sáng 23/5, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội thảo luận về dự kiến Chương trình Xây dựng Luật, Pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh Chương trình Xây dựng Luật, Pháp lệnh năm 2023.

Nhìn lại chặng đường từ đầu nhiệm kỳ, Đại biểu Lê Thanh Vân (Đoàn Cà Mau) đánh giá cao kết quả đạt được, trong đó có 2 điểm nổi bật.

Một là, có Đề án trình Bộ Chính trị định hướng xây dựng pháp luật cho cả nhiệm kỳ. Có được Đề án này là vai trò của Đảng đoàn Quốc hội, thể hiện tư duy chiến lược dài hơi song hành với nghị quyết của Đảng trong việc xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật.

Hai là, có phương thức lập pháp thích ứng với tình hình. Thời gian qua, Quốc hội đã kịp thời có những nghị quyết nhất là các nghị quyết trong bối cảnh đại dịch Covid-19 để trao cho Chính phủ thẩm quyền để ứng phó với đại dịch.

Cũng theo Đại biểu Lê Thanh Vân, bên cạnh đó, hoạt động lập pháp vẫn còn có những hạn chế nhất định, trong đó có 3 hạn chế cố hữu. Một là việc thường xuyên điều chỉnh chương trình xây dựng luật pháp lệnh.

"Việc thay đổi thường xuyên chương trình xây dựng luật và pháp lệnh hàng năm chứa đựng tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro, khiến chất lượng các đạo luật không bảo đảm và không tránh khỏi lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ, chẳng khác nào người lái ô tô thường xuyên thay xe ô tô", Đại biểu Vân phân tích.

Hai là chất lượng các đạo luật chưa cao, đặc biệt là các quy phạm chính trị còn tồn tại khá phổ biến trong các đạo luật. Chứa đựng quy phạm chính trị tức là chứa đựng những định hướng, những nội dung hàm súc chưa thể hướng dẫn được hành vi của con người và hệ quả là phải ban hành nhiều văn bản hướng dẫn. 

Ba là kỷ cương lập pháp chưa nghiêm, trách nhiệm của người đứng đầu chưa xác định rõ và đặc biệt là quá trình xây dựng chương trình luật, pháp lệnh còn cài cắm lợi ích.

Để khắc phục 3 tình trạng đó, đại biểu Lê Thanh Vân kiến nghị phải sớm khôi phục lại việc xây dựng chương trình pháp luật cho toàn khóa bám vào nội dung Nghị quyết Đại hội Đảng, hạn chế đến mức tối đa việc điều chỉnh chương trình xây dựng pháp luật hàng năm. 

Vị Đại biểu Đoàn Cà Mau cũng nhấn mạnh phải khắc phục tình trạng luật khung, luật ống, hạn chế bớt các vi phạm chính trị trong các đạo luật. 

Theo đại biểu Lê Thanh Vân để làm được điều này cần đổi mới thành phần ban soạn thảo theo hướng nhiều nhà khoa học tham gia, nhiều nhà chuyên môn và đặc biệt đối tượng chịu sự điều chỉnh của pháp luật và thể hiện sự cầu thị trong phản biện xã hội. 

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ nên phân công một Phó Thủ tướng phụ trách công tác xây dựng pháp luật, xây dựng thể chế để mà đẩy mạnh hoạt động xây dựng pháp luật. 

"Nghị quyết về xây dựng chương trình luật pháp lệnh cần xác định trách nhiệm của những người khởi xướng chính sách đề xuất xây dựng pháp luật, thể chế được quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư, tinh thần đó nên được thể hiện trong dự thảo Nghị quyết lần này", ông Vân nêu quan điểm.